Oor ten luister: Ontwikkelingen in mobiliteitsland

Van getallen naar beleving: Is snelheid altijd leidend?

We zijn veel te sterk geneigd de snelheid van verplaatsingen als de belangrijkste maatstaf te benoemen. Deze vast in ons hoofd geplaatste gedachte is er praktisch niet uit te slaan. In de verkeersmodellen is snelheid leidend, de wereld van het OV is op snelheid gericht en ook nieuwe modaliteiten als de speedpedelec en elektrische steps voldoen vooral aan onze kennelijke behoefte ergens snel en efficiënt te komen. Wellicht is het tijd om dit eens ter discussie te stellen. Het belang van beleving en vitaliteit wordt namelijk ook steeds groter. Dit hangt weer samen met een meer concrete gedachte die post lijkt te vatten bij de beleidsmakers: de groeiende potentie van lopen.

Aandacht voor de voetganger: De stappenteller werkt!

Lopen en wandelen zijn altijd zeer belangrijk geweest, maar blijken vaak beleidsmatig een ondergeschoven kind. De voordelen van lopen zijn vooral duidelijk in de overvolle steden van Nederland waar de fiets ook steeds minder de ruimte krijgt, zowel op fietspaden als in stallingen. Interessant is dat in een stad als Londen de laatste jaren veel meer gelopen wordt. Waardoor? Onderzoekers stellen dat dit voor een groot deel te danken is aan: jawel, de stappenteller. Die er kennelijk voor zorgt dat de appgebruiker gemotiveerd wordt om de 6000 stappen te halen, om gezond en vitaal te blijven. Kennelijk is dus snelheid niet altijd het belangrijkst bij verplaatsingen. App-technologie is dus kennelijk in staat onze modal split te beïnvloeden. Er is hoop voor MaaS!

Op MaaS wachten is nooit leuk!

Mobility as a Service, MaaS, is een actueel, doch enigszins gedateerd containerbegrip. In Nederland worden verschillende pilots uitgevoerd die kunnen bijdragen aan betere serviceverlening aan de mobilist. Het is wachten op een doorbraak die ons echt gaat helpen, zoals bijvoorbeeld de dienstverlening voor het boeken van hotels ons ook eenvoudiger is gemaakt; denk aan de booking.coms van deze wereld. Overigens zijn er ook minder mooie effecten waar te nemen, vooral met betrekking tot de machtspositie die dit soort bedrijven hebben tegenover de hotelbranche. Over het delen van voertuigen (fietsen, auto’s) nemen we twee groepen waar. De ene vindt delen helemaal prima, common sense en sociaal aangenaam. De andere groep is gesteld om zijn privacy en wellicht status van het bezitten van een eigen voertuig en hecht aan de maximale flexibiliteit die dat oplevert.

Het is de vraag in hoeverre de tweede groep openstaat voor het gebruik van deelsystemen. Er is in elk geval veel ruimte voor segmentatie binnen MaaS, zodat voor iedere doelgroep een optimaal aanbod kan ontstaan. Daarbij speelt digitalisering van mobiliteitsinformatie een belangrijke rol. Maar die segmentatie beperkt zich niet enkel tot kwantificeerbare aspecten, maar  kwalitatieve kenmerken zoals beleving en status vormen daar ook een belangrijk onderdeel van. De doelgroep voor een aantal van de genoemde MaaS-pilots is de gebruiker van WMO-vervoer. Dit zijn veelal ouderen. Ouderen worden op meer fronten een steeds belangrijker doelgroep, Wat betekent dat voor onze mobiliteit?

Vergrijzing: Wat levert dit ons op?

We zien het steeds meer om ons heen. De oudere rukt op! In reclames, in series en films en ook dus in de wereld van mobiliteit. Ouderen van nu zijn anders dan de ouderen van vroeger. Het is een zeer gevarieerde en mondige groep. Ook kunnen ze ten opzichte van enkele decennia geleden steeds meer. De tijd dat iemand van 65 naar het “bejaardentehuis” moet, ligt gelukkig al ver achter ons. Ook vanuit het mobiliteitsveld komen we in aanraking met deze groep. Er is meer aandacht voor gezond ouder worden (fietsen en lopen), het onderhouden van sociale netwerken (bijvoorbeeld in het OV) en de beschikbaarheid van tijd. De oudere is minder gericht op snelheid en efficiency. En dat brengt ons weer in bij het eerste punt. Dient de snelheid van verplaatsen wel het belangrijkst te zijn in ons beleid?

Tijd voor integraliteit: samen werken aan de omgeving

De invoering van de omgevingswet zorgt ervoor dat overheden op alle niveau’s aan de slag moeten met een omgevingsvisie en omgevingsplan. Kenmerkend voor de omgevingswet is dat beleidsambtenaren van verschillende domeinen worden gestimuleerd samen te werken en gezamenlijk te bepalen welke ontwikkelruimte er is binnen de openbare ruimte.

Voor het mobiliteitsveld betekent deze manier van werken dat bijvoorbeeld mobiliteitsdeskundigen moeten samenwerken met deskundigen uit het sociale domein. De vergrijzingsopgave wordt bijvoorbeeld niet enkel aangepakt door goede zorg te leveren, maar ook door de buitenruimte zodanig in te richten dat mensen minder zorg nodig hebben. Een ander voorbeeld is het strategisch plan verkeersveiligheid (SPV2030). Hoewel dit plan een sterke mobiliteitsstempel heeft, is een prettige en verkeersveilige omgeving wel nodig om mensen in staat te stellen anderen te ontmoeten en om vitaal te blijven. Deze waarden gaan voorbij de focus op snelheid en efficiëntie en gaan veel meer over datgene wat voor veel mensen werkelijk belangrijk is.

Wat gaat 2020 brengen?

Integraal werken, MaaS, digitalisering, vergrijzing en aandacht voor voetgangers en beleving zijn zomaar een aantal thema’s die voorbij kwamen in verschillende congressen, gesprekken en andere sessies. Wat ons betreft belangrijke thema’s om in beleid te verankeren en om concreet vorm aan te geven. Publieke wegbeheerders zullen ook meer dan ooit moeten samenwerken. De mobilist kent immers geen grenzen; de overheid zal die grenzen dan ook moeten slechten.

Natuurlijk zijn er veel meer thema’s die 2020 zullen bepalen. Welke thema’s ziet u?