In juni 2023 heeft Acquire Media Cees Bakker geïnterviewd over gedeelde ruimtes voor fietsers en voetgangers.

“Niet alleen het aantal fietsers neemt toe, in heel Nederland, maar in de Randstad in het bijzonder”, vertelt Cees Bakker van Keypoint Consultancy, “maar ook de snelheidsverschillen tussen fietsers onderling nemen toe, door de opkomst van e-bikes, speedpedelecs en buitencategorie fietsen. We moeten extra onderzoek doen naar hoe we om kunnen gaan met deze ontwikkelingen.”

Fietsers en voetgangers maken op veel plaatsen gemengd gebruik van dezelfde ruimte. Denk bijvoorbeeld aan winkelgebieden. Maar ook in het bos komen ze elkaar tegen op onverharde paden of bijvoorbeeld in het buitengebied waar wel fietspaden zijn maar geen voetpad aanwezig is. Hoe faciliteer je veilig mengen? Waar doe je dat wel en in welke situatie beter niet?

Rekening houden met elkaar

“We spreken vaak over ‘rekening houden met elkaar”, aldus Bakker. “Gedrag op het fietspad is een bijzonder interessant onderwerp. Daarom hebben we recent onderzoek gedaan met 360-graden-camera’s gemonteerd op een fietshelm. Zo brachten we in beeld hoe fietsers – in dit geval speed pedelecers -zich gedragen, gekoppeld aan de thinking aloud methodiek, waarbij de deelnemers hardop beschrijven wat ze ervaren.”

Irritatie

Op het fietspad ontstaat al snel irritatie, veroorzaakt door verschil in snelheid en beleving. Bakker: “Je hebt als fietser interactie met voetgangers, met andere fietsers en bij kruisingen met automobilisten. Daarbij storen fietsers zich snel aan automobilisten, en andersom; ook al is vrijwel elke automobilist ook weleens fietser en zijn veel fietsers ook weleens automobilist.”

Ervaren verkeersdeelnemers

Een aardige uitkomst van het onderzoek was de ervaring van speedpedelec-gebruikers op het fietspad. “Gezien de snelheid hoor je met een speedpedelec, binnen de bebouwde kom, op de rijbaan. Toch zijn er gemeenten die het toestaan dat je op het fietspad rijdt. Ik had verwacht dat dat veel gevaarlijke inhaalmanoeuvres zou opleveren, maar dat viel reuze mee. Een mogelijke oorzaak is het feit dat veel speedpedelec-gebruikers ervaren verkeersdeelnemers zijn, tussen de 40 en 50 jaar. Die hebben best wel in de gaten hoe je je in het verkeer gedraagt. Mijn angst is wel dat, nu e-bikes en speedpedelecs ook steeds meer gebruikt zullen worden door jongeren en onervaren verkeersdeelnemers, de risico’s ook toenemen.”
Bakker: “Ik las laatst dat het zou kunnen dat ouderen bepaalde drukke fietspaden gaan mijden, of dat nu al doen. Zo van, ‘daar is het druk, dus ik fiets wel om – of ik fiets niet.. Als je links en rechts wordt ingehaald, voelt dat niet prettig. Daar zullen we wat mee moeten."

Oproep

Hoe ga je om met wisselende snelheden op fietspaden en met het mengen van verkeer? “Daar is meer onderzoek voor nodig, bijvoorbeeld met onze 360-graden-camera’s. Er zit een grote groep ouderen aan te komen, en ook jongeren die minder ervaring hebben in het verkeer. Het is belangrijk om in een vroeg stadium te onderzoeken welke maatregelen we moeten nemen om ook de kwetsbare verkeersdeelnemer zich prettig te laten voelen in het verkeer.”