Bloembakken in de Weesperstraat

De Weesperstraat ligt in het hart van Amsterdam, in de voormalige jodenbuurt die de stad rijk was tot de tweede wereldoorlog. De straat is de afgelopen maanden vrij vaak in het nieuws verschenen. Niet om haar historische significantie, maar omdat de gemeente Amsterdam een onderzoek heeft gedaan in deze straat.

Vanaf 12 juni was de straat zes weken lang gesloten voor autoverkeer. Tussen de Nieuwe Herengracht en de Nieuwe Keizersgracht gingen slagbomen naar beneden die alleen voor spoedeisend hulp en een selecte groep uitzonderingen weer omhoog gingen. Dit onderzoek is best bijzonder, want de Weesperstraat ziet overdag ruim 1.500 auto’s per uur. De gemeente Amsterdam is op het moment druk bezig met het afnemen van enquêtes en het praten met bewoners om te kijken wat voor effect het weren van auto’s heeft gehad op de leefbaarheid van de wijk.

We zijn bij Keypoint Consultancy niet direct betrokken geweest bij dit onderzoek. Maar we hebben uit professionele interesse toch een analyse gedaan rond het afsluiten van de Weesperstraat. En we hebben hierbij een focus gelegd op het OV dat door de afsluiting van de Weesperstraat kon worden beïnvloed.

Openbaar vervoer en data

Data over openbaar vervoer is immers openbaar en toegankelijk voor iedereen via het NDOV. Zo kunnen we de rijtijden van het openbaar vervoer in Amsterdam-Centrum in juli 2023 vergelijken met de rijtijden van dezelfde periode vorig jaar.

(Zie onderaan voor een kaart met de tram- en buslijnen die geanalyseerd zijn)

Hierbij willen we kijken wat voor conclusies we kunnen trekken over de afsluiting van de Weesperstraat. Wat zegt de data over het functioneren van het OV tijdens dit experiment? We analyseerden de rijtijden van trams 1, 7, 14, en 19, en van bus 22. Trams 1, 7, en 19 rijden over de Sarphatistraat en kruisen de Weesperstraat. Tram 14 rijdt langs Artis naar een gebied dat minder toegankelijk was voor autoverkeer gedurende de afsluiting. Bus 22 rijdt over de Wittenburgergracht, welke voor autoverkeer geen doorgaande route was tijdens de afsluiting.

Voor de analyse hebben we punctualiteitsdata gebruikt van de laatste twee weken van de afsluiting (10 – 23 juli 2023). Deze data hebben we vergeleken met data uit dezelfde periode van een jaar geleden (11 – 24 juli 2022).

Onderzoek & conclusies

We kunnen observeren uit de data dat de rijtijden van het openbaar vervoer deels betrouwbaarder zijn geworden tijdens het experiment. Bij lijn 19 zien we bijvoorbeeld dat de rijtijd in de richting Frederiksplein – Korte 's-Gravesandestraat verbeterd is, en dat de spreiding kleiner is geworden. In tegengestelde richting is de gemiddelde rijtijd verbeterd, maar is de spreiding niet kleiner geworden.

Niet alle rijtijden zijn verbeterd. Bij tram 1, tram 14 en bus 22 zijn deze grotendeels gelijk gebleven. (Zie Afbeelding onderaan.)

Wat de exacte oorzaken zijn van deze verandering is niet uit de data te halen. Maar er is wel te zien dat de afsluiting een effect heeft gehad.

Data analyses bij Keypoint

Data is een belangrijk aspect van het werk van Keypoint. Met openbare OV data is veel mogelijk op het gebied van monitoring en dienstverbetering. We hebben ook veel ervaring met analyseren van andere databronnen. Zo hebben we in Twente een analyse gedaan van de deelmobiliteit in Enschede en Hengelo.  Wij hebben in beeld gebracht welke herkomst-bestemmingsrelaties zijn ontstaan in de omgeving. Aan de hand van bestemmingszones hebben we eveneens ingeschat wat het motief van de ritten was. Ook hebben we hiermee laten zien in welke wijken deelmobiliteit nog meer potentie heeft dan nu.

Data gebruiken voor betrouwbaar advies. Daar krijgen wij energie van.