Opvolggedrag en werkbelasting tijdens rijden met digitale verkeersberichten in een rijsimulator

Mijn naam is Bente Rootmensen en ik doe de master Human Factors and Engineering Psychology aan de Universiteit van Twente. Afgelopen half jaar heb ik mijn afstudeeropdracht gedaan bij Keypoint Consultancy en me gericht op de invloed van in-car berichten op opvolggedrag en werkbelasting. Dit onderzoek is uitgevoerd in de rijsimulator van het BMS-lab op de universiteit.

Verkeerssituaties kunnen verschillende gedragingen en ervaringen oproepen bij bestuurders. Daarom zijn er voor dit onderzoek twee specifieke verkeersscenario’s uitgekozen die verschillen in urgentie op de weg. Eén urgente verkeerssituatie over een naderende file. Als tweede een minder urgente verkeerssituatie over een advies voor een alternatieve bestemming, in dit geval een ander strand (zie de afbeelding). Voor elk van deze verkeersscenario’s zijn er drie berichten ontworpen die verschillen in hoeveelheid informatie: Eén basis bericht zonder advies voor gedrag, één bericht met een gelimiteerde hoeveelheid informatie met advies voor gedrag, en één bericht met een uitgebreide hoeveelheid informatie met advies voor gedrag (het uitgebreide bericht is te zien op de afbeelding).

Opvolggedrag werd in het file-scenario gemeten door de afname in snelheid. Tijdens het bericht met de gelimiteerde informatie, nam de snelheid het meeste af. Dit zou kunnen betekenen dat bestuurders graag een advies voor gedrag zouden willen hebben tijdens een urgente verkeerssituatie, maar overige informatie niet veel toevoegt. In het geval van het scenario met de alternatieve bestemming werd de reactietijd van de baanwisseling gemeten als opvolggedrag. Hier werd juist tijdens het rijden met het meest uitgebreide bericht het opvolggedrag als snelste behaald. In dit geval zou het dus kunnen betekenen dat bestuurders graag wat meer informatie willen hebben over hun keuze in veranderen van bestemming.

Uit resultaten van oogbewegingen van de bestuurders in het file-scenario blijkt dat de totale kijktijd op de vooruitgaande weg en het display opgeteld, significant minder is in geval van de gelimiteerde en uitgebreide berichten in vergelijking met het basis bericht. Terwijl deze totale kijktijd in het alternatieve bestemming-scenario ongeveer gelijk is. Bestuurders kijken dus meer om zich heen of in de spiegels tijdens een mogelijke file dan tijdens de keuze voor een alternatieve bestemming. Verder geldt vooral hoe meer informatie er op het bericht staat, hoe minder kijktijd op de weg.

Tot slot, de mentale werkbelasting, of ook wel mentale moeite, die bestuurders ervaren tijdens het rijden met een bericht is in het algemeen het hoogst tijdens een uitgebreid bericht. De mentale werkbelasting lag in het algemeen hoger bij het scenario voor een alternatieve bestemming. Samen met de andere resultaten zijn er dus voor elk bericht voor- en nadelen die de situatie van de bestuurder veranderen. In het geval van deze twee scenario’s, is het bericht met gelimiteerde informatie de beste keuze, maar voor andere verkeersscenario’s kan meer of minder informatie wenselijk zijn. Dit hangt af van urgentie van de situatie en het gewenste doelgedrag. Wel kan worden geconcludeerd dat een bericht met meer informatie, soms kan helpen bij een snellere actie.