Verschuivende focus
Het coronavirus werkt relativerend. Blijkbaar zijn veel verplaatsingen die we maakten niet per se nodig. We zijn in staat om niet in de file te staan, niet met de trein te reizen en niet te vliegen. Tegelijk ontstaat er een tegenbeweging en willen mensen graag even het huis uit. Afstand houden is hierbij het devies. De nieuwe normaal zal daarom volledig draaien rondom het begrip spreiding. Zowel in ruimte als tijd. Enkel zo is het mogelijk om ieder individu ‘de ruimte te geven bij het afstand houden’.

Wat betekenen deze nieuwe gedragingen voor ons mobiliteitsgedrag in de nieuwe normaal? Bij Keypoint zijn we virtueel bij elkaar gekomen en hebben we een aantal trendverschuivingen op een rijtje gezet. We zijn benieuwd of u deze ook ziet.

Minder collectief, meer individueel vervoer
Het OV wordt de grote verliezer van de coronamaatregelen. Door verplicht afstand te houden neemt de capaciteit drastisch af. Bovendien krijgt het OV een nare bijsmaak: waar mensen bij elkaar komen, neemt de kans op besmetting toe. OV reizigers kiezen dus liever voor individueel vervoer. Of dat nou de eigen auto, fiets, deelauto of deelfiets is. Individueel autogebruik neemt al 70 jaar toe, fietsgebruik is de laatste tien jaar versneld opgekomen, trend naar delen (deelauto, deelfiets) ging langzaam maar kan nu versneld van de grond komen, mits goed ingevuld. Bijvoorbeeld: gegarandeerde beschikbaarheid, en hygiënediensten.

Ook fiets en lopen zullen nog populairder worden. Voor veel beleidsmakers was de fiets al een belangrijke modaliteit. Steeds meer beleidsmakers zien verder het belang van lopen in. Deze modaliteiten worden tijdens de crisis massaal omarmd, omdat het voor veel mensen nog de enige vorm van beweging is. Tegelijk stappen veel mensen voor korte verplaatsingen over van bus en tram naar de fiets.

In combinatie met afstand houden betekent dit dat er letterlijk en figuurlijk meer ruimte nodig is voor lopen en fietsen. In en rondom stadscentra betekent dit autovrije en autoluwe gebieden. Maar ook daarbuiten wordt de leefbaarheid verbeterd en wordt ruimte gegeven aan “verblijven in de buitenruimte”.

Fysieke wereld kleiner, virtuele wereld groter
Het beleid om zoveel mogelijk bij huis te blijven, resulteert erin dat mensen hun eigen omgeving zijn gaan ontdekken en herwaarderen. Tegelijk heeft videocommunicatie een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Mensen ontdekken het gemak van deze diensten en zullen hier vaker naar blijven grijpen, zodat een reis niet gemaakt hoeft te worden.

Werken online, genieten in het echt
Functioneel kantoorwerk of studeerwerk uitvoeren hoeft niet meer op locatie, maar vindt online plaats. Werken en studeren is echter meer dan enkel taken uitvoeren. Mensen houden de behoefte om elkaar op te zoeken of om er even uit te gaan. Verplaatsingen hebben daarom vaker een sociaal of persoonlijk motief. Dit betekent dat reizen relatief vaak een “genietbestemming” hebben. We zien dat nu al: files naar het strand en drukte bij de bouwmarkten en tuincentra.

Van spontaan naar plannen
De beperkte capaciteit van voorzieningen en modaliteiten zorgt ervoor dat mensen soms moeten wachten om een winkel of een bus in te mogen. Dit resulteert in wachtrijen voor spontane reizigers, ofwel mensen die “op goed geluk” op pad gaan. Planners boeken hun bezoek van tevoren en zorgen ervoor dat ze zeker een plaats in de trein of de parkeergarage hebben. De kans is groot dat hier verdienmodellen aan gekoppeld worden. Kortom: betalen voor zekerheid.

Tegelijk wordt aan de spontanen beschikbaarheidsinformatie aangeboden, zodat ze actueel kunnen zien of ze ergens terecht kunnen of niet.

Een van de gevaren van deze trends is de vergroting van de mobiliteitsarmoede. De actieradius van mensen met toegang tot een auto is aanzienlijk groter dan die van mensen die aangewezen zijn op het OV. Voor degenen die niet digitaal vaardig zijn of geen geld hebben voor een computer is het plannen van een reis, of skypen met een geliefde niet makkelijk. En hoewel fietsen en lopen wijdverbreid zijn, is ook dit niet voor iedereen een optie.

Van smalle naar bredere spitsen (met meer auto’s)
Ondanks dat meer mensen zullen fietsen en thuiswerken, voorzien we toch een toenemende druk op het stedelijke wegennet. Het wordt al druk met extra fietsers, die eerst in het OV zaten, maar er komen ook meer mensen met de auto naar de stad. Gelukkig zal men eerder dan voor de crisis geneigd zijn eerst een paar uur thuis en gaan daarna (met de auto of de speed pedelec) naar het werk. Dit resulteert in een veel bredere spits voor het wegverkeer. Desalniettemin is de versnelde realisatie van hubs aan de standsranden noodzakelijk om de bereikbaarheid van steden op peil te houden.

Naar een bereisbaar Nederland
Wat betekent dit voor ons land? We kunnen niet in de toekomst kijken. Wel kunnen we proberen een situatie door te denken op basis van wat we om ons heen zien gebeuren. Meer aandacht voor lopen en fietsen, een herwaardering van de eigen omgeving, relatief meer recreatieve verplaatsingen en ook meer auto’s. En mogelijk een groeiende mobiliteitsarmoede nu de alternatieven voor de auto minder goed worden.

Voor beleidsmakers is het van belang om tijdig te kunnen acteren op ontwikkelingen. Het is daarom belangrijk om de ontwikkelingen goed te monitoren. Tegelijk is het mogelijk om zelf sturing te geven aan sommige ontwikkelingen. Immers, voor gewenste veranderingen op mobiliteitsgebied is nu het moment om te handelen. Uitproberen en zien wat er gebeurt helpt ons de tijd te omarmen en om te gaan met de gevolgen ervan.

Wilt u weten welke invloed de huidige situatie op uw omgeving, werk en projecten heeft? We zetten graag onze ervaring op het gebied van mens en slimme mobiliteit in om uw gemeente of provincie bereisbaar te houden!