Snoep aan de kassa vervangen door gezonde snacks, Holle Bolle Gijs prullenbakken die afval weggooien leuk maken, en een trap die laat zien hoeveel calorieën je verbrandt per traptrede. Dit zijn allemaal voorbeelden van ‘nudging’. Een concept dat steeds meer wordt ingezet om gedragsbeïnvloeding te veroorzaken. In deze blog leg ik je het concept nudging verder uit en kijken we hoe dit gebruikt kan worden voor deelmobiliteit. Hoe kun je bijvoorbeeld nudging inzetten om het gebruik van deelmobiliteit te verhogen? Je leest het in deze tweede blog als onderdeel van de serie over deelmobiliteit.  

Het is van alle tijden dat we bezig zijn met manieren te vinden om het gedrag van mensen te beïnvloeden. Organisaties zoals de overheid zijn echter steeds meer bezig om dit te doen zonder daarbij gebruik te maken van economische maatregelen zoals subsidies en belasting heffen. Er wordt namelijk steeds meer gebruik gemaakt van het concept ‘nudging’. Dit is een vorm van gedragsbeïnvloeding waarbij (subtiele) veranderingen in de omgeving van mensen worden aangebracht, zonder hierbij dingen te verbieden. Nudging kan dus gezien worden als een klein duwtje in de goede richting. Mensen worden geprikkeld om hun onbewuste gedrag aan te passen. Op deze manier kun je dus zonder iets te verbieden toch een gedragsverandering realiseren. Een voorbeeldje:   

Je bent starter en woont in een leuke wijk net buiten de centrumring van de stad. Een hippe wijk die wordt gevonden door jonge mensen. Je hebt een mooi appartement waar geen eigen parkeerplaats bij hoort. De auto parkeer je dus altijd langs de straat waarvoor je een parkeervergunning hebt. De auto gebruik je echter nog maar beperkt. Het reizen naar werk gaat eigenlijk gemakkelijker met het openbaar vervoer waardoor je de auto alleen nog incidenteel gebruikt. Je zou de auto misschien wel weg willen doen, maar voor die ene keer in de week naar je ouders op het platteland lijkt het openbaar vervoer geen optie.

Wat blijkt nu: sinds een weekje is er opeens een ‘hub’ op de hoek van de straat gekomen. Er staan twee deelauto’s, elektrische fietsen, deelscooters. Je bent er al een paar keer langsgelopen en bent toch wel nieuwsgierig geworden. Blijkbaar kun je de deelauto’s die er staan reserveren wanneer je wilt. Super handig voor jou omdat je de auto op deze manier minimaal gebruikt. Je besluit het in het weekend direct te testen met een bezoekje aan je ouders.

Dit is een perfect voorbeeld van nudging waarin het plaatsen van deelmobiliteit op een goed zichtbare plek leidt tot meer bekendheid en gebruik van deelmobiliteit. Bij het plaatsen van deelvoertuigen is het belangrijk om naar goede zichtbare plekken te zoeken. Plekken waar veel bewegingen plaatvinden. Het doel is dat mensen dan de voertuigen tegenkomen en geïnteresseerd raken zoals in het voorbeeld. Wanneer iemand deze deelauto ziet staan, dan zal degene aan het denken worden gebracht over deelmobiliteit. Hoe werkt zo’n deelauto nou eigenlijk en waarom staat deze in mijn straat? Wat je hiermee bereikt is dat de bekendheid van deelmobiliteit groter wordt en dit kan leiden tot meer gebruik ervan.

Een manier om deze vorm van nudging in te zetten om het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren is bij nieuwbouwprojecten. Door naast een prominente plek voor deelauto’s het aanbod van parkeerplaatsen voor privéauto’s te beperken, vergroot je de kans tot succes er van. Door dit vanaf het begin bij nieuwbouwprojecten toe te passen, pas je het concept nudging ook nog eens op een perfect moment toe. Het verhuizen naar een nieuwe woning is vaak een moment voor mensen om te reflecteren op hun reisgedrag en deze eventueel te veranderen. Wanneer op dit moment deelmobiliteit al een zichtbare plek heeft gekregen in de straat, zullen mensen dit sneller meenemen in hun reiskeuze. Oftewel een mooie kans om dankzij nudging het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren.  

Voor gemeenten ligt hier ook een mooie kans. Bij het aanwijzen van een vaste plek voor deelvoertuigen heeft een gemeente vaak een grote rol. Wanneer je als gemeente deelmobiliteit wilt stimuleren, dan is het dus belangrijk om ervoor te zorgen dat deelmobiliteit een goede zichtbare plek krijgt. Wees niet bang om een deelauto een gewilde parkeerplek te geven in een buurt waar parkeren al lastig is. In mijn vorige blog heb ik immers laten zien dat deelmobiliteit de parkeerdruk juist kan verlagen op de lange termijn. Een duidelijke communicatie over de mogelijkheden van deelmobiliteit moeten wel goed worden gecommuniceerd met bewoners. Samenwerken met projectontwikkelaars en aanbieders van deelmobiliteit is hierbij essentieel. Zo kan vervolgens samen nudging ingezet worden om het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren. Op deze manier hoef je mensen geen verboden op te leggen, maar heb je de mogelijkheid om mensen op een positieve manier te stimuleren. Wij koppige Nederlanders kiezen immers nog altijd liever zelf wat we doen dan dat het ons wordt opgedragen.

Deze blog is deel 2 uit een serie van 5 blogs, waarin vanuit verschillende invalshoeken wordt gekeken naar deelmobiliteit. In deel 3 ga ik dieper in op de invloed van parkeerbeleid op deelmobiliteit.

Meer weten over het toepassen van nudging om het gebruik van deelmobiliteit te stimuleren? Neem dan gerust contact op.